Αναστενάρια

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Τα Αναστενάρια είναι ένα παραδοσιακό ελληνικό και βουλγαρικό θρησκευτικό έθιμο - γιορτή, κύριο χαρακτηριστικό του οποίου είναι η εκτέλεση πυροβασίας, δηλαδή βαδίσματος με γυμνά πόδια πάνω σε ένα στρώμα πυρακτωμένων κάρβουνων.

Πιθανολογείται ότι τα Αναστενάρια είναι επιβίωση αντίστοιχων θρησκευτικών πρακτικών της αρχαιότητας και συγκεκριμένα πρακτικών από τη λατρεία του Διόνυσου.

Τα Αναστενάρια γίνονται σήμερα στην Αγία Ελένη Σερρών, στην Κερκίνη Σερρών, στο Λαγκαδά Θεσσαλονίκης, στη Μελίκη της Βέροιας και στη Μαυρολεύκη της Δράμας. Συνδέονται δε με τη γιορτή των Άγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στις 21 Μαΐου. Οι εκδηλώσεις ξεκινάνε την παραμονή της 21ης Μαΐου και τελειώνουν το βράδυ της 23ης.

Το όνομα αναστενάρια πάρθηκε από το αναστενάρι, το εικόνισμα που κρατούν σ' όλη τη διάρκεια της γιορτής στα χέρια τους και που θεωρείται ο ανώτατος αρχηγός των αναστενάρηδων.

Η γιορτή αρχίζει με ξέφρενο χορό, με τη συνοδεία του ταμπούρλου και με ψαλμωδία ύμνων. Κατόπιν γίνεται η ζωοθυσία (τη δεύτερη μέρα), όπου το κρέας του σφαγμένου ζώου μοιράζεται στις οικογένειες του χωριού. Αρχίζει πάλι ο χορός και το φαγοπότι και σαν κλείσιμο έρχεται η πυροβασία. Κατά τη φάση αυτή ορισμένοι από τους συμμετέχοντες, εκστασιασμένοι από την πίστη τους, ρίχνονται στα αναμμένα κάρβουνα και χορεύουν κρατώντας στα χέρια τους ένα εικόνισμα ή ένα Ευαγγέλιο.

The Anastenaria (Bulgarian Нестинарство, Greek Αναστενάρια) is a traditional fire-walking ritual performed in some villages in Northern Greece and Southern Bulgaria. The communities which celebrate this ritual are descended from refugees who entered Greece from Eastern Thrace following the Balkan Wars of 1911–12 and the exchange of populations between Greece and Turkey in 1923.^{[1] [2]}

The Anastenaria are Orthodox Christians, however – in addition to the church rituals – they observe a unique annual ritual cycle, which begins on October 26 and ends on August 15 every year. The central figures of the tradition are Saint Constantine and Saint Helen, but all the significant days in this cycle coincide with important days in the Greek Orthodox calendar and are related to various Christian saints. The two major events in this cycle are two big festivals, one in January and particularly one in May, dedicated to these two saints. Each of the festivals lasts for 3 days and involves various processions, music and dancing, and an animal sacrifice. The festival culminates with a firewalking ritual, where the participants, carrying the icons of saints Constantine and Helen, dance ecstatically for hours before entering the fire and walking barefoot over the glowing-red coals, unharmed by the fire^[3]

Each community of the Anastenaria has a special shrine known as the konaki, where their holy icons are placed, as well as the “signs” of the saints (‘’semadia’’), votive offerings and red kerchiefs attached to the icons. Here, on the Eve of the saints’ day, May 20 Saint Constantine and Saint Helen, they gather to dance to the music of the Thracian lyre and drum. After some time they believe that they may be "seized" by Saint Constantine and enter a trance. On the morning of the Saints' day, May 21, the gather at the konaki and proceed to a well to be blessed with holy water, and sacrifice animals. The rules about the nature of the beasts to be slain are precise, but differ from village to village. In the evening a fire is lit in an open space, and after dancing for some time in the konaki, the "anastenarides" go to it carrying their ikons. After dancing around it in a circle, individual anastenarides dance over the hot coals as the saint moves them. The ritual is also performed in January, during the festival of Saint Athanasius, and fire-walking is done indoors.^[4]